مقاله - مدیریت بحران در دانشگاه ها

چکیده

دانشگاه ها مهم ترین ابزار توسعه (وحتی خود توسعه ) فرهنگی،اقتصادی، اجتماعی و سیاسی هر کشور ب ه شمار می روند. لذا ثبات و نظم در آموزش عالی، ثبات پایدار و نظم اجتماعی را به ارمغان می آورد وبی ثباتی اجتماعی ره آورد بی ثباتی در آموزش عالی است . تجربه حوادثچند سال اخیر در دانشگاه های کشور نشان داد که متأسفانه مسئولان امرشناخت چندانی از نوع بحران ها و بی ثباتی ها، دلایل ایجاد آن و نحوه صحیح برخورد با آن در دانشگاه ها را ندارند . لذا در این پژوهش ابتدا به معرفی و ارائه تعریفی از بحران، انواع بحران در دانشگاه ها، مدیریت بحران و ابعاد پنجگانه بحران ساز در آموزش عالی پرداخته و در ادامه راهکارهای رفع بحران ها ارائه شده و در انتها مدل اجرایی مدیریت بحران در آموزش عالی کشور عرضه شده است . در این مدل تشکیل ستاد بحران، تدوین استراتژی صحیح مواجهه با بحران، شناسایی ابعاد بحران، به کارگیری ابزارمناسب، آموزش، حذف عوامل بحران زا و مراقبت های بعد از بحران از

مهم ترین ابعاد مدیریت بحران در دانشگاه ها می باشند.

واژگان کلیدی

آموزش عالی، بحران، مدیریت بحران، مؤلفه های بحران ساز و سطوح بحران.

 

مقدمه

اگر چه آموزش عالی امروزه می تواند نقش یک تسریع کننده را درکمک به کشورهای در حال توسعه و کشورهای در حال گذ ار در ، اما این امر منوط به آن است که کشورهای نامبرده بتوانند بر مشکلات و بحران های مبتلا به مؤسسات

آموزش عالی در فرایند تغییر فایق آیند. مهم ترین بحران در آموزش عالی، بحران سیاسی است . با توجه به اینکه دانشگاه ها، جمهوری دانشمندان ب ه شمار می آیند، لذا در این جمهوری، دانشجویان و اساتید می توانند در چارچوب نظام قانونی،حقوقی و سیاسی حاکم، حکومت نمایند . اما آنچه که این نوع بحران ها را در صورت وقوع حادتر می نماید عدم دانش کافی مسئولان امر در برخورد صحیح با بحران های دانشجویی و علمی است؛ چرا که نخبگان علاوه بر دارا بودن حقوق مدنی و شهروندی، از حق آزادی علمی نیز برخوردارند که جایگاه ایشان را کمی متفاوت تر نمایان می سازد. لذا نوع نگاه به طیف فرهیختگان دانشگاهی و علمی در هنگام وقوع بحران با در نظر گرفتن

اصول مذکور، قابل بررسی و چاره جویی است.

 

-1 تعریف بحران

حادثه ای را که به طور طبیعی و یا به وسیله بشر به طور ناگهانی و یا به صورت فزاینده به وجود آید و سختی و مشقتی را به جامعه انسان تحمیل نماید که جهت برطرف کردن آن نیاز به اقدامات اساسی وفوق العاده باشد، بحران گویند.

 

به گفته پاترسون بحران به اتفاق یا رویدادی اطلاق می شود که برمنافع و شهرت یک سازمان، تأثیر گذاشته و جریان امور را مختل کند .بحران لزوماً به صورت انفجار و یا آتش سوزی، پر سر و صدا نیست . به عنوان مثال، برای یک مدیر رستوران، داشتن فروشنده و آشپز مبتلا به .: یک بیماری مهلک، می تواند بحران تلقی شود .ناصحی فر، 1380

بحران، بنابر اعتبار مفهوم کلمه به مرحله پیچیده ای از یک کار که یک رویداد از آن عبور می کند، وضعیتی که خارج شدن از آن دشوار است. خطر آنی و رخدادهایی که در جهت رفتن به سوی خرابی ناگهانی به میدان می آید، گفته می شود. بحران، به معنی ناراحتی بیان شده در جهت بهبود و یا از بین رفتن به هنگام وجود یک تغییر و پیشرفت مهم نیز

می باشد

در تعریفی دیگر، بحران مترادف با خطر به معنی رویداد نادر شدید در محیط زیست طبیعی یا محیط ساخته دست بشر به گونه ای که زندگی عادی را تحت تأث یر قرار دهد، پیامدهای ناشی از وقوع آن توجه فوری .برای اخذ تصمیم ضروری نماید، مطرح شده است

 

-2 انواع بحران

بحران ها را می توان به دو دسته بحران های داخلی وخارجی تقسیم بندی کرد . بحران های داخلی شامل : کاهش میزان محصولات یا خدمات، بروز نواقص یا سو انح در محیط کار، خراب شدن رایانه ها و دستگاه ها، نارسایی در سیستم های اطلاعاتی مدیریت، ورشکستگی مالی، استهلاک منابع فنی و اطلاعاتی و...

بحران های خارجی شامل : تخریب عمدی سیستم ها توسط نیروهای خارجی، بحران های ملی، دولتی و بین المللی، بروز سوانح طبیعی، تخر یب گسترده محیط، خراب شدن سیستم های بزرگ و... می باشد.

 

-3 آثار و خصوصیات بحران

-آثار کلی بحران به طور معمول به دوصورت زیر نمایان می شود:

- ازدست رفتن دارایی های موجود ملی به صورت های مختلف؛

- تخصیص منابع و عزم ملی جهت بهبودی و بازسازی اوضاع و شرایط پس از وقوع بحران به جای تخصیص دادن منابع و عزم ملی جهت توسعه اقتصادی ملی. طبیعی است که طرح جامع مدیریت بحرا ن در صورتی بهینه و کارا

خواهد بود که نه تنها کلیه جوانب و موارد مربوط به چرخه تعریف شده مدیریت بحران را در بر داشته باشد، بلکه شامل یک نوع هماهنگی نیز باشد.

 

-4 سطوح بحران و انواع سازمان ها در شرایط بحرانی

شرایط مورد توجه برای تعیین سطح عبارتند از:

- امکانات موجود در یک سازمان یا مجموعه سازمانی؛

- میزان نوع درخواست مشتریان یا متقاضیان؛

- شرایط محیطی در زمان خاص به ویژه در زمان بحران.

بر اساس معیار های یاد شده سطوح عملیات مدیریت بحران به قرارزیر میباشد:

سطح صفر: عدم نیاز به ارائه خدمات اضطراری وضعیت عادی

سطح یک :ارائه خدمات اضطراری توسط سازمان مسئول و با استفاده از امکانات سازمانی ویژه این خدمات؛

سطح دو :ارائه خدمات اضطراری توسط سازمان مسئول با استفاده از همه امکانات سازمان؛

سطح سه :ارائه خدمات اضطراری با مدیریت سازمان مسئول توسط مجموعه ای از سازمان ها؛

سطح چهار :ارائه خدمات اضطراری با مدیریت سازمان جانشین توسط, مجموعه ای از سازمان ها

 

 -5 مفهوم مدیریت بحران

مدیریت بحران، علمی کاربردی است که به وسیله مشاهده سیستماتیک بحران ها و تجزیه و تحلیل آنها در جست و جوی یافتن ابزاری است که به وسیله آنها بتوان از بروز بحران ها پیشگیری کرده و یا در صورت بروز آنها در خصوص کاهش آثار آن، آمادگی لازم، امداد رسانی سریع و بهبودی اوضاع اقدام کرد . در واقع مدیریت بحران واکنشی است که هدف آن کاهش اثرات بلایای طبیعی و انسان ساخت با انجام برنامه ریزی، سازماندهی و بسیج

کلیه امکانات و تجهیزات  ،

مدیریت بحران را می توان فرایند پیش بینی و پیشگیری از وقوع بحران، برخورد و مداخله در بحران، و سالم سازی بعد از وقوع بحران،تعریف کرد، از این رو، مدیریت بحران با مدیریت ایمنی (فرایند و یا برنامه کاهش حوادث و     آسیب ها در محل کار ) و مدیریت ریسک (فرایند حفاظت از اموال و دارایی ها در برابر سرقت، آتش سوزی و حوادث غیرمترقبه و مدیریت بیمه خرید انواع بیمه نامه تفاوت دارد.

مدیریت بحران به جهت تأثیرگذاری بر افکار عمومی و افراد ذی نفع بر روابط عمومی متمرکز می شود. قسمتی از مدیریت به بحران های جاری و مداخله در آنها مربوط می شود که در هنگام وقوع بحران اهمیت می یابد

و بخشی از آن نیز به بعد از وقوع بحران و برنامه های سالم سازی واقدامات اصلاحی مربوط می شود ناصحی فر

 

-6 اجزای برنامه مدیریت بحران در دانشگاه ها

یک برنامه مدیریت بحران، شامل اجزای مختلفی است که در زیر به برخی از آن ها اشاره می شود:

الف- تعیین سخنگوی سازمان در زمان بحران؛

ب- تعیین اعضای گروه بحران؛

ج- تهیه فهرستی از بحران های احتمالی به همراه روش های پیشگیری یا مداخله؛

د- تهیه فهرستی از شماره تلف نهای ضروری؛

ه - پیش بینی و پیشگیری از وقوع بحران شامل پیش بینی فرایند کنترل و اداره مشکلات به منظور کاهش تعداد حوادث و بحران ها و پیش بینی آموزش پیش بینی اجرای برنامه ای برای ارائه و انتقال اطلاعات مربوط به کارکنان در جهت افزایش مهار ت های آنها  دربسیاری از محیط های اداری و کارگری، با آموزش کارکنان و ارتقا مهارت های آنها در زمینه های فنی، مالی، حقوقی -قانونی، حفاظت اطلاعات مدیریت استرس و آموزش در مورد اهمیت و روش های حفظ شهرت سازمان، می توان از بروز بسیاری از بحران ها جلوگیری کرد؛

ز:- پیش بینی فعالیت های پ شتیبانی، شامل پیش بینی کاهش فشارهای روانی بعد از حل بحران و پیش بینی برنامه های سالم سازی در جهت اعاده اعتبار و حفظ منافع آتی.

هر چند برنامه بحران شامل نکات مختلفی است، ولی این برنامه فقط نقطه شروع برخورد با بحران است

 

برنامه ریزی و پیشگیری از بحران

فرموله کردن استراتژی و برنامه ریزی بیش فعال بررسی محیطی، تجربه و تحلیل مسائل، برنامه ریزی سناریو،

پیش بینی استراتژیک، تجزیه و تحلیل ریسک. انجام بررسی ها د ر جهت برنامه ریزی تدوین برنامه ها بر اساس بررسی های محیطی و تجزیه و تحلیل مسائل،

 

-1 مرحله قبل از وقوع: انجام اقداماتی برای پیشگیری از بحران اجرای استراتژی ارزیابی استراتژی و کنترل استراتژیک  فرموله کردن گزینه های استراتژیک ارزیابی گزین ه ها، انتخاب استراتژی های مناسب، اتخاذ تصمیمات اثربخش، تأثیرگذاشتن و یا کنترل کردن بحران.

-2 مرحله ظهور :

بحران ها و آسیب زدن آنها ظاهر می شود.

-3 وضعیت اضطراری  آسیب رسانی وویرانی های ناشی از بحران، انجام اقدامات لازم کنترل و ارتباطات بحرانی کنترل بر روی ارتباطات بحرانی، توسعه استراتژی ارتباطات بحرانی با استفاده از روابط عمومی، مشخص کردن سخنگو، استفاده از ارتباطات بحرانی در جهت بازسازی آثار پیامدهای به وجود آمده، ایجاد استراتژی های ارتباطات بحرانی بلندمدت به جای استراتژی های کوتاه مدت.

 مدیریت منابع : ساختارهای سازمانی جوابگو، توسعه دادن یا عمومی کردن منابع مالی، توانمند کردن نیروی انسانی و تقویت شیو ههای رهبری.

تفهیم ذی نفعان و ایجاد ائتلاف با آنها : ذی نفعان داخل پرسنل، مدیران و سهامداران  و ذی نفعان خارجی

توریست ها، بخش های صنعتی، ارگان های دولتی، عموم ورسانه ها؛ لازم است برای حل بحران با تمامی سطوح

ذینفعان تشکیل ائتلاف صورت گیرد.

-4 مرحله میان دوره: نیازهای میان مدت مردم از طریق خدمات اساسی برآورده می شود.

 

 بهبود بلندمدت) پاکسازی بلندمدت، سرمایه گذاری مجدد و ریشه یابی علت ها.

-5 حل وضعیت عادی و یا بهبود یافته ایجاد م یشود.

انعطاف پذیری، ارزیابی و تعدیل استراتژی ، ارزیابی و بازخورد حل و رسیدن به وضعیت عادی : حل مشکل و بازسازی سازمان و اهداف آن در وضعیت پی ش بینی بحران، استراتژی های سرمایه گذاری مجددد و منابع یابی دوباره

بحران به عنوان عاملی برای تغییریادگیری سازمانی و بازخورد : ممکن است سازمان ها  دوباره ارزیابی شوند و منافعی را از این راه به دست آورند،

ارزیابی اثربخش استراتژ یها و رو شهای پاسخگویی، بازخورد گرفتن برای برنامه های پیشگیری، سطح یادگیری

بستگی دارد به یکطرفه بودن یا دو طرفه بودن یادگیری. طبقه بندی/ تفهیم بحران و وقایع ناگوار

 

-6 تدوین برنامه مدیریت بحران در دانشگاه ها

برنامه مدیریت بحران را می توان در داخل دانشگاه و یا با کمک متخصصان بیرونی، تهیه کرد. عوامل مؤثر بر استفاده از متخصصان بیرونی به شرح زیر است:

الف- اهمیت برنامه مدیریت بحران؛

ب- تجزیه و توانایی های داخلی؛

ج- تجزیه و توانایی های متخصصان بیرونی؛

د- وسعت و پیچیدگی فعالی تهای دانشگاه؛

ه - بی طرفی متخصصان بیرونی؛  بهره گیری از خدمات آموزشی متخصصان بیرونی

 

مقابله با بزهکاری، وضع قوانین اضطراری برای محل، مجازات سریع افراد بزهکار جامعه شناسایی و تعیین هویت کشته شدگان، مجروحین و بازماندگان، اطلاع رسانی، تجمع و گرد آوری افراد وبازماندگان یک خانواده سامان دهی به وضعیت بازماندگان و کشته شدگان ارزیابی دقیق دامنه بحران، اطلاع رسانی، بهسازی، مقاوم و بازسازی، توسعه و بازگشت به وضعیت عادی، بازنگری و برنامه های موجود بحران، تجدید نظر در برنامه موجود فراهم سازی زمینه

توسعه پس از بحران جدول اقدامات مدیریتی برای کنترل دامنه بحران در یک شهر با یک الگوی مناسب .

.

7-مراحل زمانی مختلف بحران :

بنابر آنچه گفته شد و با توجه به ساختار مناسب یک طرح مدیریت بحران؛ با در نظر گرفتن مراحل مختلف بحران، تعریف اقدامات و فعالیت های مدیریتی برای دستیابی به طرح کلان مدیریت بحران ضروری است.

تعیین فعالیت ها و اقدامات لاز م بر حسب زمان در مراحل مختلف برنامه بحران نیز بسیار مهم می باشد. غالباً سه مرحله زمانی از بحران وجود دارد:

1 -قبل از بحران: اقدامات سریع و اضطراری؛

2 -حین بحران:پاسخگویی سریع، امداد و نجات؛

-3 پس از بحران:بهبود، بازسازی و توسعه مجدد.

برای هر مرحله باید اقدامات و فعالیت های مشخص و شرح خدمات آنها در نظر گرفته شود . این کار توسط برنامه ریزان باید به طور کامل دربرنامه ملحوظ شود . این نوع فعالیت ها غالباً در مناطق مختلف متفاوت است. لذا توصیه شده است با توجه به شناخت آسیب پذیری و شناخت دقیق از منطقه، این فعالیت ها دائما بازنگری شوند تا کلیه موارد ضروری در چهار مرحله بحران در آن منظور شود.

 

جدول فعالیت های مدیریتی در مراحل مختلف چرخه مدیریت بحران

مراحل بحران فعالیت ها و اقدامات سیاست گذاری و قانونمندی، برنامه ریزی، تخمین و برآورد خطر،پیش گیری، تعیین آسیب پذیری و کاهش آثار، آمادگی، اخطار و هشدار، پژوهش و آموزش قبل از بحران اطلاع رسانی و هشدار، ارزیابی مقدماتی ابعاد حادثه، بسیج شروع بحران جستجو و نجات، امداد رسانی، فعال کردن برنامه مدیریت بحران فعال کردن رسمی برنامه مقابله، جستجو، امداد و نجات، تسهیلات زندگی، تمهیدات پزشکی و مراقبت بهداشت منطقه، مصدومین و بازماندگان، تخلیه جمعیت از اماکن نا امن به محل های امن، ایجاد نظم در جامعه، برآورد دقیق فاجعه، اطلاع رسانی حین بحران پس از بحران مقاوم سازی و برقراری مجدد خدمات ضروری، بازسازی، ایجاد سرپناه و مسکن موقت، تخریب اماکن نا امن و پاکسازی مناطق صدمه دیده، بهداشت، بازگشت به وضعیت عادی، مددکاری، ارزیابی و بازنگری قوانین و برنامه های مدیریت بحران

 

 -8 ابعاد پنجگانه بحران ساز در دانشگاه ها

 -1 ابعاد بحران ساز در بعد سیاسی

حضور افراد غیر متعارف به صورت ها و اشکال گوناگون در پردیس

دانشگاهی، سیاست زدگی در بین دانشجویان، شفاف و قانونمند نبودن فعالیت های سیاسی در قلمرو دانشگاه، فقدان تعریف شفاف جنب ش های سیاسی و دانشجویی، نارضایتی سیاسی در دانشگاه ها و مهاجرت نخبگان، برخورد نامناسب مدیریت دانشگاهی با تشکل های دانشجویی و بی اعتمادی سیاسی دانشجویان و اساتید نسبت به مدیریت دانشگاه

2- ابعاد بحران ساز در بعد مدیریتی

ناکافی بودن تعهدات مدیران به اجرای تغییرات ، اعمال مدیریت موازی ب ه عنوان عامل تضاد، در اداره دانشگاه، حاکم بودن مدیریت بوروکراتیک و غیر منعطف در دانشگاه ها، پاسخگو نبودن مدیران دانشگاه ها در قبال مسائل دانشگاهی، مشکلات مرتبط با نظام متمرکزمدیریت دانشگاهی و عدم آشنایی مدیران دانشگاهی یا مدیریت بحران در

دانشگاه

3 -ابعاد بحران ساز در بعد آموزشی

کثرت متقاضیان ورود به دانشگاه، کاهش کیفیت آموزشی، کمبود فضای کالبدی و خوابگاه های دانشجویی، نامناسب بودن کیفیت غذا و فضای کالبدی دانشگاه، کاهش کیفیت تدریس اساتید، کمبود اعضای هیأت علمی و الزام بیش از حد آنها به تدریس ، به روز نبودن اطلاعات و دانش اساتید دانشگاهی، شیوه پذیر ش دانشجو و غالب بودن تفکر

مدرک گرایی در بین دانشجویان

4- ابعاد بحران ساز در بعد اقتصادی -

وابستگی مالی شدید دانشگاه به بودجه مصوب، شهریه بالای دانشجویان (به غیر از دوره های دولتی روزانه )، پایین بودن حقوق ومزایای اعضای هیأت علمی دانشگاه ها، بودجه ناکافی و ضعف در محاسبه هزینه ها، تشنجات فردی و اجتماعی دانشجویان ناشی از فشار افزایش شهریه و کمبود فرص ت های شغلی مناسب برای جذب دانش آموختگان

. دانشگاهی (

5- ابعاد بحران ساز در بعد فرهنگی – اجتماعی -افزایش گرایش دانشجویان به مهاجرت خارج از کشور، کافی نبودن تعامل دانشگاه ها با سایر نهادهای اجتماعی، عدم گرایش و یا گرایش اندک اعضای هیأت علمی به ترویج و تقویت هویت ملی، رضایت اندک اعضای هیأت علمی از منزلت اجتماعی خود، از خود بیگان گی دانشجویان

نسبت به فرهنگ و هویت ملی و خودباختگی در برابر فرهنگ بیگانه، تصادم ارزشهای دانشجویی با ارز ش های فرهنگی دانشگاه و جنبه های

روانی بیکاری در بین دانش آموختگان

 

 -9برنامه مدیریت بحران در دانشگاه ها

برنامه مدیریت بحران در هر یک از شرایط زیر اجرا می شود:

-1 هرگونه وقوع فوت در محوطه دانشگاه یا در محدودة مورد تأیید دانشگاه یا اطراف امکانات دانشگاه؛

-2 هرگونه وقوع فوت دانشجو یا استادی که از طرف دانشگاه، به سفر تفریحی و یا علمی رفته باشد؛

-3 هرگونه حادثة نزدیک به فوت یا اقدام به خ ودکشی در پردیس دانشگاه؛

-4 خسارات جدی به اموال دانشگاهاز جمله آتش سوزی

-5 هرگونه در خطر قرارگرفتن سلامت، امنیت و یا امکانات دانشگاه؛

-6 هرگونه واقعة مختص به محیط های دانشگاهی که باید مورد توجه قرار گیرد . این وقایع شامل آسیب های جدی به بازدیدکنندگان و یا آسیب به اموال دانشجویان می باشد؛

-7 وقایع مهم دیگری که از نظر مسئول امور دانشجویی، نیاز به . بررسی گروه مدیریت بحران دارد

 

-10 مسئول اجرای برنامة مدیریت بحران

در صورت بروز هرگونه بحرانی در دانشگاه، رئیس دانشگاه به گروه مدیریت بحران اختیارات زیر را خواهد داد:

الف- اجرای واکنش سریع، یکپارچه و جامع نسبت به واقعه ای جدی؛

 ب- رسیدگی و ارزیابی وقایع مهم، به منظور کاهش تأثیرات مخرب حوادث آینده و یا جلوگیری از آنها؛

ج- کنترل روابط عمومی و داخلی، در رابطه با حادثه.

گروه مدیریت بحران، از طریق معاون و مسئول امور دانشجویی، گزارش های خود را به اطلاع رئیس دانشگاه می رساند.

اعضای تشکیل دهندة گروه مدیریت بحران بدین ترتیب است:

- کلیه معاونین و یا مدیران کل معاونت ها که حضور برخی از معاونین از جمله دانشجویی بیش از همه مهم است؛

- مسئول حراست دانشگاه؛

- مسئول امور اداری و ساختمان؛

- مقام ارشد روابط عمومی/سخنگوی دانشگاه؛

- مسئول خدمات مشاوره ای و روان شناسی؛

- مسئول خدمات خبری و رسانه ای؛

- مسئول منابع انسانی؛

- نمایندگان گروه های فعال دانشجویی؛

. مسئولین مرتبط دیگر

 

-11 نتیجه گیری

با توجه به جایگاه والای دانشگاه ها در توسعه و پیشرفت همه جانبه سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی در هر کشوری، ضروری است مسئولین امر نگاه متفاوتی از بحران ها در دانشگاه ها نسبت به محیط بیرون از فضای دانشگاهی داشته باشند . به طور حتم مدیریت بحران دردانشگاه ها ظریف تر، دقیق تر، مسئولانه تر و با درایت بیشتری نسبت به همه انواع بحران هاست. لذا در این میان ضروری است نوع استراتژی ها نیزبا در نظر گرفتن نکات اشاره شده تدوین شود . در ضمن اولویت نخست در هنگام بروز بحران در دانشگاه توجه به حفظ حرمت، سلامت، امنیت و آسایش و توجه به جایگ اه والای دانشجویان و اساتید می باشد . در این میان برخی از استراتژی های پیشنهادی برای مؤلفه های بحران ساز درابعاد پنجگانه به ترتیب اولویت عبارتند از :

- تقویت انجمن های علمی، سیاسی، هنری و فرهنگی در دانشگاه ها؛- ایجاد امنیت روانی و فکری روشنفکران جهت مشار کت در مسائل دانشگاهی؛ - پاسخگویی به موقع دانشگاه در مقابل مسائل دانشگاهی؛

- گفتمان مناسب سیاسی بین مدیران و دانشجویان؛ - ایجاد فضای مناسب برای فعالیت های سیاسی در چارچوب قوانین؛ - ساز و کارهای استقبال از پژوهشگران جوان و فراهم کردن تسهیلات برای آنها؛ - آشنا کردن مدیران دانشگاهی با مدیریت بحران و مدیریت تحول وتعارض در دانشگاه ها؛ - فراهم کردن زمینه های استقلال رؤسا و مدیران دانشگا ه ها در اداره دانشگاه ها؛ - فراهم کردن زمینه های قانونی پاسخگویی به موقع و سریع به

موقعیت های بحرانی؛ - تلاش در جهت ایجاد دان شگاه کارآفرین برای مواجهه با چالش های مالی و اقتصادی؛

 - احترام و ارج نهادن به ارز ش های دانشجو یان و اعضا محترم هیات علمی؛ - ایجاد فضای مطلوب اجتماعی برای نخبگان در دانشگاه؛ - پاسخگویی آگاهانه و عالمانه به نیازهای اجتماعی، فرهنگیانشجویان، اساتید، مدیران دانشگاهی

 

فهرست منابع:

 

الف (منابع فارسی

5.ناطق الهی، فریبرز، مدیریت بحران زلزله در ایران : ساختار، نیازهای پژوهشی،

. آموزشی و اجرایی، تهران :پژوهشگاه بین المللی زلزله شناسی و مهندسی زلزله، 1378

6. ناصحی فر، وحید، مفاهیم ونکاتی پیرامون مدیریت بحران، مجله توسعه مدیریت،

ب (منابع لاتین

1. Barnet, R., Knowledge Crisis in Higher Education file://A:institute

of educaion press office htm, 1997. 2. Black more. J., University in Crisis ? summer , Volume 51 ,

Number 3, 2001.